|
|
บทบาทของสารนิเทศ
บทบาทต่อการพัฒนาประเทศ
สารนิเทศเป็นเครื่องมือสำคัญต่อการพัฒนาประเทศในทุก ๆ ด้าน ถ้าประชาชน ภายในประเทศ รู้จักใช้สารนิเทศมาปรับปรุง การดำเนินงาน
พัฒนางานที่กำลังกระทำอยู่ก็มี ส่วนช่วยพัฒนาประเทศในทางอ้อม ทั้งนี้เพราะสารนิเทศมีการเปลี่ยนแปลง อยู่ตลอดเวลา จึง
มีความจำเป็นต่อการติดตามสารนิเทศอยู่เสมอ ประเทศที่เป็นตัวอย่างในสารนิเทศเพื่อการพัฒนาประเทศ ที่ดีที่สุดในปัจจุบัน ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น
เป็นที่ยอมรับว่าประเทศญี่ปุ่น เป็นประเทศหนึ่งที่มีความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ มากที่สุดในโลก ปัจจัยที่ทำให้เกิดความสำเร็จ
ทางเศรษฐกิจจนสามารถพัฒนาประเทศมาอยู่ ในประเทศชั้นนำของโลกได้แก่ การเรียนรู้สารนิเทศจากการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากต่าง
ประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศญี่ปุ่นเห็นความสำคัญของสารนิเทศ การผลิตและการถ่ายทอด
เทคโนโลยีได้ค้นหาวิธีวิจัยและพัฒนาต่อจนสามารถผลิตเทคโนโลยีนั้นส่งกลับไปขายแข่งขันในประเทศสหรัฐอเมริกา และตลาดโลกได้ (อุกฤษฏ์ ตู้จินดา,
2532, หน้า 6) สารนิเทศที่มีส่วนช่วยพัฒนาประเทศ ได้มาจากการสนับสนุนการจัดตั้งงบประมาณ การค้นคว้าและวิจัยซึ่งปรากฏว่า
ประเทศญี่ปุ่นมีงบประมาณสำหรับการค้นสาร นิเทศ ทางด้านการวิจัยประมาณ 9 เปอร์เซนต์ของงบ การวิจัยทุกประเทศรวมกัน นับเป็น
อันดับที่สามรองจากประเทศสหรัฐอเมริกา และรุสเซีย
สำหรับประเทศไทยนั้นได้เล็งเห็นความสำคัญของสารนิเทศ ได้จัดตั้งคณะกรรมการสารนิเทศแห่งชาติเพื่อรับผิดชอบ
ในการกำหนดกรอบนโยบายสารนิเทศภายใน ประเทศให้เกิดประโยชน์ต่อการใช้สารนิเทศเพื่อพัฒนาประเทศในทุก ๆ ด้านอยู่แล้วในขณะนี้
บทบาทด้านการค้า
การค้าที่ดำเนินไปด้วยดีสำหรับผู้ประกอบการค้า และผู้ขายสินค้านั้นขึ้นอยู่กับการ เผยแพร่สารนิเทศทางการค้าที่จัดทำอยู่ อย่างสม่ำเสมอ
สารนิเทศทางการค้าหากมีการเผย แพร่มาก ยิ่งทำให้ผู้ต้องการสินค้ากล้าตัดสินใจในการดำเนินงานทางด้านการค้า ในทำนอง
เดียวกันหากไม่มีข้อมูลทางการค้าเพียงพอก็อาจทำให้การค้าชะงักงันหรือเกิดความเสียหายได้
กระทรวงพาณิชย์เห็นความสำคัญของสารนิเทศที่มีบทบาทต่อภาระหน้าที่ของกระทรวง ได้กระจายข้อสารนิเทศทางการค้าอย่าง สม่ำเสมอ
ตั้งงบประมาณเพื่อติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ จัดเก็บข้อมูลบริการพ่อค้า ตลอดจนเกษตรกร และการถ่ายทอดข้อมูล
ต่างประเทศจากกรมพาณิชย์สัมพันธ์ให้กับผู้ที่ต้องการสารนิเทศดังกล่าว (ข่าวพาณิชย์, 2532, หน้า 1-2) ข้อมูลของกระทรวงพาณิชย์
ที่จะจัดเก็บและให้บริการจากเครื่องคอมพิวเตอร์จะแบ่งเป็นสองประเภท คือ ข้อมูลพื้นฐานทั่วไปของจังหวัด เช่น จำนวนประชากร อาชีพ สภาพความเป็นอยู่
และข้อมูล ในระดับการตัดสินใจ เช่น สินค้า พืชที่สำคัญในท้องถิ่น ผู้ประกอบการค้า เป็นต้น ข้อมูลเหล่านี้
ล้วนแต่เป็นประโยชน์ต่อการค้าในประเทศเป็นอย่างยิ่ง
บริษัทเอกชน ธนาคารทั่วไป และสถาบันการค้าต่าง ๆ ล้วนแล้วแต่มีสารนิเทศ เพื่อการตัดสินใจทางด้านการค้าทั้งสิ้น เพียงแต่สภาพ
การจัดเก็บข้อมูลสารนิเทศแตกต่างกัน ไปตามความจำเป็นของการใช้สารนิเทศ
บทบาททางด้านการศึกษา
สังคมสารนิเทศที่ผ่านมาจากอดีตถึงปัจจุบัน ล้วนแล้วแต่ตระหนักถึงความสำคัญ ของการศึกษา แต่ละประเทศรวบรวมสารนิเทศ ทุกชนิด
เพื่อการศึกษาของคนในประเทศเป็น หลักก่อน มีการสนับสนุนการจัดตั้งห้องสมุดและศูนย์สารนิเทศต่าง ๆ เพื่อมุ่งหวัง ให้เป็นศูนย์
กลางการให้บริการสารนิเทศเพื่อการศึกษา มีการแปลหนังสือจากภาษาหนึ่งไปสู่อีกภาษาหนึ่ง เพื่อให้สารนิเทศ
แพร่หลายและเป็นการพัฒนาประเทศทางอ้อม สื่อสารนิเทศเพื่อการศึกษา จึงมีจำนวนมากและเพิ่มขึ้นมากในแต่ละปี
ประเทศต่างๆ ทั่วโลกล้วนแต่มีหน่วยงานทางการศึกษาที่รับผิดชอบในการผลิต สารนิเทศเพื่อการศึกษา เช่น กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ
มีหน้าที่โดยตรงต่อการ ผลิตตำรา เพื่อการศึกษาในระดับต่ำกว่าอุดมศึกษา หนังสือที่ผลิต ได้แก่ หนังสอบแบบเรียน คู่มือครู หนังสืออ่านเพิ่มเติม
หนังสือส่งเสริมการอ่าน เป็นต้น หน่วยงานทางวิชาการของสถาบันการศึกษา ต่างๆผลิตตำราเพื่อประกอบการเรียนการสอน เช่น ตำราของ
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เป็นต้น
สารนิเทศเพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอนเหล่านี้ ล้วนแต่มีบทบาทในการส่งเสริมระบบการศึกษาภายในประเทศ
ให้เกิดการศึกษาได้อย่างต่อเนื่องและมีผลต่อการพัฒนา ประเทศโดยส่วรรวม สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ ซึ่งเป็นหน่วยงานที่สำคัญ
อีกหน่วยหนึ่งทางด้านการจัดการศึกษาได้ดำเนินการจัดระบบข้อมูลการศึกษาระดับจังหวัด
เพื่อใช้ประโยชน์ในการทำสารนิเทศไปใช้วางแผนและวินิจฉัยปัญหาและความต้องการดัานการศึกษาของจังหวัดแต่ละจังหวัดอยู่ ในขณะนิ้
(สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, 2531, หน้า 3-4) สารนิเทศจึงมีบทบาทต่อการพัฒนาการศึกษาภายในประเทศ ดังกล่าว
บทบาทด้านการเมืองการปกครอง
สารนิเทศต่างๆ มีบทบาทต่อการส่งเสริมระบอบการเมืองภายในประเทศช่วย ให้ประชาชนเกิดความเข้าใจต่อการปกครอง ของบ้านเมือง
หากคนในประเทศสนใจสาร นิเทศที่เกี่ยวข้องกับนโยบายการปฏิบัติหน้าที่ของราชการ และมีส่วนช่วยต่อการเข้าใจ สภาพ ปัญหาของบ้านเมือง
ประเทศชาติก็จะเกิดการพัฒนาและดำเนินการปกครองไปได้อย่างราบรื่น
คณะรัฐบาลได้เห็นความสำคัญของการสื่อสารนิเทศในการนำไปใช้กับประชาชน ควบคู่ไปกับการสนับสนุนให้ประชาชน
ได้รับทราบสารนิเทศเพื่อทราบนโยบายการบริหารบ้านเมือง จากฝ่ายรัฐบาล โดยการให้จังหวัดแต่ละจังหวัดตั้งศูนย์ข้อมูล ของจังหวัดเพื่อเป็นคลังรวบรวม
ข้อมูลพื้นฐานเพื่อเป็นประโยชน์ต่อการนำไปวางแผนงานทางด้านการปกครอง ด้านการให้บริการ ของรัฐ ด้านการพัฒนาสังคม ด้านความมั่นคงและด้านอื่น
ๆ (จังหวัดกาญจนบุรี, 2532, หน้า 1) สารนิเทศดังกล่าวจะมีบทบาท เพื่อใช้ประโยชน์ด้านการเมืองการปกครองต่อไปในอนาคต
บทบาทด้านอุตสาหกรรม
ประเทศที่จัดว่าเป็นประเทศที่กำลังพัฒนา ส่วนใหญ่แล้วมักมีลักษณะการพัฒนา ทางด้านอุตสาหกรรมเป็นหลัก
สารนิเทศจึงมีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาประเทศ ผู้ประกอบ การลงทุนจะต้องศึกษาถึงสารนิเทศต่าง ๆ อย่างลึกซึ้งก่อนที่จะ ประกอบการอุตสาหกรรม
รัฐบาลจำเป็นต้องหาวิธีการสนับสนุนให้นักธุรกิจได้สารนิเทศเพื่อประกอบการอุตสาหกรรม ให้นักลงทุนได้ทราบ
ยิ่งอุตสาหกรรมได้รับการพัฒนาให้ลงทุนมาก ยิ่งต้องมีความจำเป็นต่อ การเผยแพร่สารนิเทศนั้น ๆ ให้มากตามลำดับ
การถ่ายทอดเทคโนโลยีสารนิเทศเพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมในประเทศ เป็นสิ่ง จำเป็นอย่างยิ่ง ดังเช่น ประเทศญี่ปุ่น
มีการพัฒนาสารนิเทศในระดับที่พร้อมที่จะรับการถ่ายทอด เทคโนโลยีในระดับสูงได้ และในประเทศไทย รัฐบาลไทยมีนโยบาย ที่จะส่งเสริมสินค้า
ส่งออกเป็นหลัก และขยายตลาดอุตสาหกรรมให้ใหญ่พอที่จะรองรับการถ่ายทอดเทคโนโลยี จากต่างประเทศได้มากยิ่งขึ้น (อุกฤษฎ์ ตู้จินดา, 2535, หน้า 6)
โครงการหลักใหญ่ ๆ ใน การพัฒนาประเทศไปสู่กลุ่มประเทศ อุตสาหกรรมใหญ่ เช่น โครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่ง ทะเลตะวันออก โครงการพัฒนาภาคใต้
และโครงการพัฒนา ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ล้วน แต่จะต้องรวบรวมสารนิเทศเพื่อมาใช้ประโยชน์กับโครงการต่าง ๆ ดังกล่าวอย่างเต็มที่
บทบาททางด้านวัฒนธรรม
สารนิเทศที่มีอยู่กระจัดกระจายจำนวนมาก มีบทบาทเกี่ยวเนื่องกับสภาพสังคมและ วัฒนธรรมมาตั้งแต่สมัยโบราณจนถึงปัจจุบัน
สภาพของสารนิเทศในรูปของหนังสือ วารสาร เอกสาร ตลอดจนโสตทัศนวัสดุต่าง ๆ มีการจัดเก็บและให้บริการ ในห้องสมุดและศูนย์สาร นิเทศอยู่แล้ว
สารนิเทศที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมมีส่วนสำคัญในการรักษาเอกลักษณ์ของชาติ 0ทำให้คนในชาติได้ตระหนักในศักดิ์ศรีในความเป็นชาติของตน
ยังผลให้เกิดความสามัคคีใน หมู่คณะ และทำให้ประเทศชาติ มีความมั่นคง วัฒนธรรมมีส่วนช่วยในการพัฒนาจิตใจของ ประชาชน
มีส่วนเกื้อกูลในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ทำให้ประชาชนในสังคมและ ประเทศชาติมีความร่มเย็นเป็นสุข
เอกสารทางด้านวัฒนธรรมในแต่ละประเทศมีมากมาย ทั้งนี้เพราะเกิดจากการสะสมสารนิเทศมาอย่างสืบเนื่อง เป็นหน้าที่ของ
นักสารนิเทศรุ่นหลังจะต้องช่วยกันถ่ายทอด สารนิเทศทางวัฒนธรรมที่มีอยู่จำนวนมากให้มีการเผยแพร่เพื่อถ่ายทอดสิ่งดีงามทาง วัฒนธรรมต่อไป
|
|
