สารสนเทศกับการสืบค้นในระบบอินเทอร์เน็ต
Information and searching in the INTERNET

รศ.จุมพจน์ วนิชกุล
สำนักวิทยบริการ สถาบันราชภัฏกาญจนบุรี
chumpot@hotmail.com

วิธีการเข้าสู่ระบบอินเทอร์เน็ต

วิธีการพื้นฐานที่ผู้ใช้สามารถเข้าสู่ INTERNET มีอยู่ 2 ทาง คือ การเข้าสู่ INTERNET โดยตรง(Direct access) และการเข้าสู่ INTERNET โดยผ่านอุปกรณ์แปลงสัญญาณต่อเชื่อม ระหว่างสายโทรศัพท์กับเครื่องคอมพิวเตอร์ของผู้ใช้ที่เรียกว่า โมเด็ม (Modem) ถ้าผู้ใช้เป็นนักศึกษา ก็อาจเข้าโดยตรงจากห้องปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ของสถาบัน แต่อาจต้องซื้อโมเด็มสำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ ที่บ้าน ในทำนองเดียวกันผู้ใช้ที่ทำงานในหน่วยงานที่มีระบบ INTERNET ก็สามารถใช้วิธีการเข้าสู่ ระบบโดยตรงได้จากที่ทำงาน และมีโมเด็มสำหรับการใช้งานที่บ้าน

การเข้าสู่ INTERNET โดยตรง

การเข้าสู่ INTERNET โดยตรง ผู้ใช้จะเข้าได้เร็วกว่าวิธีการใช้โมเด็ม และการเข้าถึง INTERNET ด้วยวิธีนี้จะทำให้ผู้ใช้สามารถ เรียกดูข้อมูลที่เป็นกราฟิก คือ มีทั้ง ข้อความ เสียง ภาพ ภาพและข้อความเคลื่อนไหว ได้รวดเร็วมาก ด้วยวิธีนี้ผู้ใช้สามารถเข้าสู่ INTERNET จากเครือข่ายระยะใกล้ (Local Area Network--LAN) ที่สถาบันการศึกษาหรือหน่วยงานต่างๆ ทุกอย่างได้จัดเตรียมไว้พร้อมแล้ว ผู้ใช้เพียงแต่ทำตามคำแนะนำที่มีไว้ให้ก็สามารถเข้าสู่ INTERNET เพื่อการใช้งานต่างๆได้

การติดต่อในระบบอินเทอร์เน็ต

การติดต่อสื่อสารในระบบอินเทอร์เน็ต ผู้ใช้ในระบบทุกคน จำเป็นต้องมีชื่อในฐานะผู้ใช้ที่เรียกว่า ชื่อผู้ใช้ (User name) คั่นด้วยเครื่องหมาย @ (หมายถึง at คือ อยู่บนเครื่อง) ตามด้วยชื่อเครื่องที่ใช้บริการอยู่ เช่น chumpot@rikc.ac.th การที่มีชื่อผู้ใช้ดังกล่าว เปรียบเหมือนกับการติดต่อในระบบไปรษณีย์ที่ต้องทราบตำบลที่อยู่ของผู้ที่ต้องการติดต่อด้วยนั่นเอง อธิบายได้ดังต่อไปนี้

Chumpot@rikc.ac.th
th หมายถึง ประเทศไทย
ac หมายถึง อยู่ในกลุ่มสถาบันการศึกษา
rikc หมายถึง ชื่อเครื่องและชื่อของผู้ให้บริการในระบบเครือข่าย
@หมายถึง " อยู่บนเครื่อง "
chumpot หมายถึง ชื่อผู้ใช้ในระบบเครือข่าย

บริการด้านการสื่อสารในระบบอินเทอร์เน็ต

เป็นบริการที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถติดต่อรับส่งข้อมูลแลกเปลี่ยนกันได้ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งรวดเร็วกว่าการติดต่อแบบธรรมดา และมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างถูกกว่ามาก

ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (E-mail)

ผู้ใช้บริการสามารถติดต่อรับ-ส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือ E-mail กับผู้ใช้อินเตอร์เน็ตทั่วโลกกว่า 20 ล้านคนได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมอีก และบริการไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์นี้ก็รวดเร็วทันใจและสะดวกมาก

สนทนาแบบออนไลน์

ผู้ใช้บริการสามารถคุยโต้ตอบกับผู้ใช้คนอื่น ๆ ในอินเตอร์เน็ตได้ในเวลาเดียวกัน (โดยการพิมพ์เข้าไปทางคีย์บอร์ด) เสมือนกับ การคุยกันแต่ผ่านเครื่องคอมพิวเตอร์ของทั้งสองที่ ซึ่งก็สนุกและรวดเร็วดี บริการสนทนาแบบออนไลน์นี้เรียกว่า talk เนื่องจากใช้โปรแกรมที่ชื่อว่า talk ติดต่อกัน หรือจะคุยกันเป็นกลุ่มหลาย ๆ คนในลักษณะของการ chat (ชื่อเต็ม ๆ ว่า Internet Relay Chat หรือ IRC ก็ได้)

"กระดานข่าว" หรือบูเลตินบอร์ด

บนเครือข่ายอินเตอร์เน็ต มีการให้บริการในลักษณะของกระดานข่าวหรือบูเล ตินบอร์ด (คล้าย ๆ กับระบบ Bulletin Board System หรือ BBS) โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มย่อย ๆ จำนวนหลายพันกลุ่ม เรียกว่าเป็นกลุ่มข่าวหรือ newsgroup ทุก ๆ วันจะมีผู้ส่งข่าวสารกันผ่านระบบ ดังกล่าว โดยแบ่งแยกออกตามกลุ่มที่สนใจ เช่น กลุ่มผู้สนใจศิลปะ, กลุ่มผู้สนใจเพลงร็อค, กลุ่มวัฒนธรรมยุโรป ฯลฯ นอกจากนี้ก็มีกลุ่มที่สนใจในเรื่อง ของประเทศต่าง ๆ เช่น กลุ่ม Thai group เป็นต้น

Ftp

บริการโอนย้ายไฟล์ข้อมูล ถ้าผู้ใช้ต้องการโอนย้ายข้อมูลหรือไฟล์โปรแกรมต่าง ๆ ก็อาจเรียกใช้บริการ ftp หรือ File Transfer Protocol ซึ่งจะช่วยให้ผู้ใช้ติดต่อเข้าสู่เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ต้องการในอินเตอร์เน็ต และดาวน์โหลด หรือโอนย้ายไฟล์ที่ต้องการมาที่ผู้ใช้ได้ หรือในทางกลับกันจะส่งไฟล์ออกไปยังเครื่องนั้น ๆ ก็ได้ ซึ่งไฟล์ที่รับส่งนี้อาจจะเป็นข้อมูลอะไรก็ได้ไม่จำกัด เช่น ไฟล์ที่เป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์, ไฟล์ที่เป็นตัวอักษร, ไฟล์ที่เป็นรูปภาพหรือเสียงเป็นต้น

Telnet

ในกรณีที่ผู้ใช้ต้องการใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์เครื่องอื่นซึ่งตั้งอยู่ไกลออกไป ก็สามารถใช้บริการ telnet เพื่อเข้าใช้งานเครื่องดังกล่าวได้เหมือนกับ เราไปที่เครื่องนั้นเอง โดยจำลองคอมพิวเตอร์ของเราให้เป็นเสมือนจอภาพเครื่องคอมพิวเตอร์นั้นได้

Archie

ผู้ใช้บริการจะทำตัวเสมือนเครื่องลูกข่ายที่เรียกเข้าไปใช้บริการ Archie sever เพื่อค้นหาข้อมูลที่ตนเองไม่ทราบว่าเก็บไว้สถาน ที่ใด บริการ Archie นี้จะช่วยให้ผู้ใช้เสมือนกับได้ดูว่าสถานที่ซี่งมีข้อมูลที่ตนต้องการอยู่ที่ใดก่อน จากนั้นจึงเรียกค้นไปยังสถานที่นั้นโดยตรงต่อไป บริการ Archie เกิดขึ้นเนื่องจากข้อมูลข่าวสารมากมายที่เก็บอยู่ในเครือข่ายอินเตอร์เน็ตมีเป็นจำนวนมาก ผู้ใช้ที่ต้องการข้อมูลหาดูไม่ถูกว่าข้อมูล ที่ต้องการอยู่ ณ สถานที่ใดกันบ้าง

Gopher

เป็นบริการค้นหาข้อมูลแบบตามลำดับชั้น ซึ่งมีเมนูให้ใช้งานได้สะดวก โปรแกรม Gopher นี้ได้รับการพัฒนาขึ้นที่มหาวิทยาลัย มิเนโซตา ฐานข้อมูลที่เก็บอยู่ในระบบเป็นฐานข้อมูลที่กระจายกันอยู่หลายแห่งแต่มีการเชื่อมโยงถึงกันเป็นขั้น ๆ

Hytelnet

เป็นบริการที่ช่วยให้ผู้ใช้หาชื่อโฮสต์และชื่อ login พร้อมคำอธิบายโดยย่อของแหล่งข้อมูลที่ต้องการได้ด้วยการใช้งานแบบเมนู เมื่อได้ชื่อโฮสต์ที่ต้องการแล้วก็สามารถเรียกติดต่อไปได้ทันที แหล่งข้อมูลส่วนใหญ่ของบริการ Hytelnet นี้มักจะเป็นชื่อที่อยู่ของห้องสมุดต่าง ๆ ทั่วโลก

WAIS (Wide Area Information Service)

เป็นบริการที่มีลักษณะเป็นศูนย์ข้อมูลบนอินเตอร์เน็ต ซึ่งได้รวบรวมข้อมูลและดัชนีสำหรับค้นหาข้อมูลจำนวนมากเอาไว้ เพื่ออำนวยความสะดวกให้ผู้ใช้ในการค้นหาเมื่อเข้าสู่ศูนย์ข้อมูลนั้น และยังมีการเชื่อมโยงกันไปยังศูนย์ข้อมูลอื่น ๆ ปัจจุบันมีศูนย์ข้อมูลแบบ WAIS ให้ค้นหาได้หลายที่